PSYCHOLOG

Pracując z innymi ludźmi,  oddziałując na nich czy też podejmując decyzje dotyczące ich przyszłości. psycholog musi respektować podstawowe zasady etyczne. Profesja psychologa należy do grupy zawodów zaufania publicznego. Wykonywanie zawodu psychologa polega na świadczeniu usług psychologicznych, a w szczególności na:

  • diagnozie psychologicznej
  • opiniowaniu
  • orzekaniu
  • psychoterapii
  • udzielaniu pomocy psychologicznej

Prawo wykonywania zawodu psychologa ma osoba ,która uzyskała w polskiej uczelni dyplom magistra psychologii lub uzyskała za granicą wykształcenie uznane za równorzędne w Rzeczypospolitej Polskiej. Psycholog ma obowiązek zachowania w tajemnicy informacji związanych z klientem, uzyskanych w związku z wykonywaniem zawodu.

PODSTAWOWE ZASADY ETYCZNE W ZAWODZIE PSYCHOLOGA

Działanie na rzecz dobra klienta i nieszkodzenie mu

W trakcie swojej pracy psycholog zobowiązany jest dbać o dobry stan klientów oraz chronić ich przed stratą i minimalizować cierpienie. Ważnym elementem, pozwalającym działać na rzecz dobra klientów, jest stała dbałość psychologa o własne kompetencje zawodowe, a także stan psychiczny i fizyczny w trakcie wykonywania zawodu. Ważnym elementem pracy psychologa jest samoświadomość. Psycholog powinien określić granice własnych kompetencji, by nie podejmować zadań wykraczających poza nie. To przede wszystkim ograniczenia w wykonywaniu technik diagnostycznych czy terapeutycznych, których się nie zna i nie ma w nich odpowiedniego przeszkolenia.

Odpowiedzialność zawodowa

Psycholog tworzy ze swoim klientem relację opartą na zaufaniu. Psychoterapeuta, działając na rzecz poprawy funkcjonowania klienta, dostrzega że wybierane przez klienta rozwiązania są szkodliwe i przynoszą mu tylko cierpienie, ale musi jednocześnie respektować jego prawo do podejmowania  własnych, autonomicznych decyzji. Odpowiedzialność zawodowa psychologa wyraża się w trosce, aby klient miał właściwe warunki, w których pracuje z psychologiem. Zarówno w diagnozie, pomocy psychologicznej, czy psychoterapii psychologa obowiązuje dotrzymanie warunków zawartej umowy. Przerwanie relacji terapeutycznej bez wyraźnych powodów i bez zapewnienia dalszej opieki innego psychologa jest zdecydowanym złamaniem zasady odpowiedzialności.

Integralność i uczciwość zawodowa

Przy podejmowaniu zadań zawodowych szczególną rolę powinna odgrywać refleksja nad tym, czy są one zgodne z podstawową zasadą działania dla dobra klienta. Tylko sprawdzone i naukowo uzasadnione metody diagnozy bądź oddziaływania mogą być stosowane w pracy z konkretną osobą. Uczciwość zawodowa także oznacza, iż nie z każdym klientem psycholog może pracować.

Zasada sprawiedliwości

Każdy klient, niezależnie od swoich cech specyficznych, takich jak: pochodzenie rasowe lub etniczne, poglądy polityczne, przekonania religijne lub filozoficzne, przynależność wyznaniowa, partyjna, stan zdrowia, preferencje seksualne, ma prawo do jednakowego traktowania w relacji z psychologiem. Zasada ta oznacza jednakowy dostęp do wszystkich usług psychologicznych.

Zasada respektowania praw człowieka i jego godności

Działalność na rzecz dobra odbiorcy usług psychologicznych wiąże się z potrzebą szanowania jego prawa do:

  • autonomii, podmiotowości
  • godności
  • intymności, prywatności
  • poufności, a więc zachowania tajemnicy zawodowej
  • udzielaniu pomocy psychologicznej

Osoba pracująca z psychologiem ma prawo dostępu do informacji zwrotnych o wyniku diagnozy, oraz postępach terapii. Podstawowym warunkiem respektowania podmiotowości i godności osoby, z którą psycholog pracuje, jest zawarcie z nią kontraktu diagnostycznego/terapeutycznego. Tajemnicą zawodową jest objęte wszystko, o czym psycholog dowiedział się w związku z wykonywaniem zawodu. Chodzi tutaj o diagnozę, rokowanie w chorobie, dane z badań psychologicznych, wywiadu lekarskiego, sytuacji materialnej, obyczajowej i środowiskowej klienta. Tajemnica zawodowa obejmuje również psychologa niesprawującego bezpośredniej opieki nad klientem. Tajemnica zawodowa dotyczy psychologa również po śmierci pacjenta. Ochrona tajemnicy zawodowej obejmuje także zasady prowadzenia i przechowywania dokumentacji.

Zwolnienie z obowiązku przestrzegania tajemnicy zawodowej regulują przepisy Kodeksu postępowania karnego. Kodeks postępowania karnego w Art. 180 stanowi:

  • Osoby zobowiązane do zachowania tajemnicy związanej z wykonywaniem zawodu mogą odmówić zeznań co do okoliczności, na które rozciąga się ten obowiązek, chyba że sąd lub prokurator zwolni te osoby z obowiązku zachowania tajemnicy.

Sąd podejmuje postanowienie o zwolnieniu psychologa z obowiązku dochowania tajemnicy zawodowej, dotyczy to jednak tylko procedury karnej.